Artykuł ten prezentuje tłumaczenie przepisów rozgrywania prób użytkowych (tzw. sprawdzianów predyspozycji) dla koni fryzyjskich w dyscyplinie ujeżdżenia, powożenia i powożenia pokazowego zgodnie z regułami KFPS na dzień 06.2013 roku.

 
I.B.O.P. (Instelling Bruikbaarheids Onderzoek Friese Paarden) jest swoistym sprawdzianem umiejętności i przydatności konia fryzyjskiego do określonej dyscypliny (jazda wierzchowa, zaprzęgowa lub powożenie pokazowe).


W teście uczestniczyć może koń fryzyjski powyżej 4 roku życia. Możliwe jest przystąpienie do egzaminu z kilku dyscyplin w jednym dniu. W ciągu roku jeden koń może przystąpić do egzaminu w jednej z dyscyplin dwukrotnie.

Najważniejsze założenia:

  • Koń może być wykluczony z egzaminu (przed lub w trakcie trwania) z powodów takich jak kulawizna, zły stan zdrowia, niewłaściwe zachowanie lub nieodpowiedni sposób jazdy.
  • Koń może być prezentowany przez dowolnego jeźdźca, dopuszczalna jest też zmiana jeźdźców w różnych testach.
  • Obowiązuje posiadanie aktualnych szczepień.
  • Wyniki testu są ogłaszane uczestnikom po zakończeniu przejazdu, otrzymają też ich kopię drogą mailową i będą one opublikowane w czasopiśmie Phryso.
  • Ocena opiera się na klasycznej skali treningowej („German Scale of Training”)

Obowiązuje punktacja w skali od 1 do 10:

0    niewykonane
1    bardzo źle
2    źle
3    prawie źle
4    niedostatecznie
5    dostatecznie
6    zadowalająco
7    dość dobrze
8    dobrze
9    bardzo dobrze
10   doskonale

W przypadku różnic w ocenach sędziów obowiązuje zasada zaokrąglania do x.3 i x.7 (gdy parametr zostanie oceniony na 6.5 przez sędziego A i na 6 przez sędziego B ocena wyniesie 6.3; natomiast gdy dwie oceny będą na poziomie 6.5 i 7 to sumaryczna wyniesie 6.7).

 

Próba wierzchowa

 
Wymiary ujeżdżalni: 20 m x 40 m
Oznakowanie: AFBMCHEK
Rząd: ogłowie wędzidłowe (wędzidło zwykłe metalowe lub gumowe) z nachrapnikiem angielskim lub kombinowanym; użycie wodzy pomocniczych, ochraniaczy, bandaży, kaloszy itp. niedozwolone; o niestandartowy rząd najlepiej pytać w KFPS.

Zawodnika obowiązuje ubiór jeździecki i odpowiednie nakrycie głowy.

Przebieg próby: obowiązuje kłus anglezowany jeśli nie zaznaczono inaczej, wykonanie przejść i figur w dokładnym miejscu nie jest tak istotne jak poprawne wykonanie samego elementu (nie są odejmowane punkty za niedokładność wykonania elementu a danej literze).


1.  A – X - C       Wjazd kłusem roboczym w C, w lewo
2.  A                  Duże koło
3. H – X – F        Zmiana kierunku, w X przejście do stępa roboczego
4. C                   Zatrzymanie, stęp roboczy
5. Między K i E kłus roboczy
6. B                   Duże koło
7. K – X – M       Zmiana kierunku w kłusie pośrednim
8.  A                  Zwrot
     X                  Przejście do stępa roboczego
     C                  W prawo
9.  Między M i B kłus roboczy
10. A                 Potrójna serpentyna
11. Między C i M stęp roboczy
12. M – X – K      Zmiana kierunku, wydłużenie i obniżenie szyi, ponowne zebranie wodzy
13.  Między A i F kłus roboczy
14.  B   Zwrot,   E   w lewo
15. Między A and F Galop roboczy w lewo
16. B                  Duże koło, kilka skoków galopu pośredniego
17. Między C i H Kłus roboczy
18. F – X – H       Zmiana kierunku w kłusie pośrednim, kłus roboczy
19. E                  Zwrot, B   w prawo
20. Między A i K gallop roboczy
21. E                  Duże koło, kilka skoków galopu pośredniego
22. Między C i M kłus pośredni
23. B                  Duże koło, wydłużenie i obniżenie szyi, ponowne zebranie wodzy
24. A                  Zwrot,   X   zatrzymanie, ukłon, ruszenie stępem swobodnym,  C   w prawo, opuścić ring w A

Ocena:

  • Stęp (praca kończyn, długość wykroku, rytm i regularność)
  • Kłus (wykrok, impuls, kadencja czyli moment zawieszenia, rytm i regularność)
  • Galop (wkraczanie zadnimi kończynami pod kłodę, rytm i regularność, wydłużenie ramy ciała)
  • Równowaga (zdolność do rozłożenia ciężaru ciała z optymalnym przeniesieniem części masy na tył)
  • Elastyczność (praca mięśni)
  • Impuls (chęć do ruchu naprzód, posłuszeństwo)
  • Przejścia (płynność zmiany chodów, zachowanie równowagi i impulsu)

Ocena testu wierzchowego:

 stęp   kłus   galop   równowaga   elastyczność   przejścia   impuls   suma 
 2x 2x  2x  2x  1x  1x  1x  

 

 
 
 
Suma: 110 punktów
 

Próba zaprzęgowa

 
Wymiary ujeżdżalni: 25 x 50 m
Oznakowanie: AFBMCHEK
Rząd: uprząż szorowa lub chomątowa z natylnikiem i normalnym podogoniem. Użycie dodatkowych pomocy niedozwolone. Wymagane podkowy nie grubsze niż 13 mm. Użyty powinien być powóz czterokołowy. O niestandartowy rząd najlepiej pytać w KFPS
Przebieg próby: wykonanie przejść i figur w dokładnym miejscu nie jest tak istotne jak poprawne wykonanie samego elementu (nie są odejmowane punkty za niedokładność wykonania elementu a danej literze).
 

1. A-F-B-M-C     Wjazd kłusem roboczym w lewo
2. E-B-E            Koło o średnicy ujeżdżalni
3. F-X-H            Zmiana kierunku, kilka kroków w kłusie pośrednim
4. C                  Potrójna serpentyna na szerokość ujeżdżolni
5. Między H & M  stęp roboczy
6. B                  W prawo
7. Miedzy B & E zatrzymanie na 3-5 sekund
    stęp roboczy
    E w lewo
8. Między K & A  kłus roboczy
9. B-E-B           Dwa razy koło z obniżeniem i wydłużeniem szyi konia
    między B & M skrócić wodze
10. Między M-C-H rozpoczęcie galopu roboczego
       E-B-E koło na całą ujeżdżalnię
11. Między K-A-F kłus roboczy
12. F-E            Zmiana kierunku
13. E-B-E         Pełne koło
14. Między  H-C-M rozpoczęcie galopu roboczego
       B-E-B pełne koło
15. Między F-A-K kłus roboczy
16. K-X-M         Zmiana kierunku w kłusie pośrednim
17. Między H-E stęp roboczy
       K-A-F wydłużenie i obniżenie szyi
18. F-X-G         Na linię środkową
     między F-X skrócenie wodzy
     między X-G zatrzymanie i ukłon
     opuszczenie ujeżdżalni stępem

Ocena:

  • Stęp (praca kończyn, długość wykroku, rytm i regularność)
  • Kłus (wykrok, impuls, rytm i regularność)
  • Galop (wkraczanie zadnimi kończynami pod kłodę, rytm i regularność, wydłużenie ramy ciała)
  • Równowaga (zdolność do rozłożenia ciężaru ciała z optymalnym przeniesieniem części masy na tył)
  • Elastyczność (praca mięśni)
  • Przejścia (płynność zmiany chodów, zachowanie równowagi i impulsu)
  • Impuls (chęć do ruchu naprzód, posłuszeństwo)

Ocena testu zaprzęgowego:

 stęp   kłus   galop   równowaga   elastyczność   przejścia   impuls   suma 
 2x 2x  2x  2x  1x  1x  1x  

 

 
 
 
Suma: 110 punktów

 

Próba zaprzęgowa - powożenie pokazowe

 

Wymiary ujeżdżalni: 25 x 50 m
Oznakowanie: AFBMCHEK
Rząd: uprząż szorowa lub chomątowa z natylnikiem i normalnym podogoniem. Użycie dodatkowych pomocy niedozwolone. Wymagane podkowy nie grubsze niż 13 mm. Użyty powinien być powóz czterokołowy. O niestandartowy rząd najlepiej pytać w KFPS
Przebieg próby: wykonanie przejść i figur w dokładnym miejscu nie jest tak istotne jak poprawne wykonanie samego elementu (nie są odejmowane punkty za niedokładność wykonania elementu a danej literze).
 

Próba powożenia pokazowego składa się z 2 części.

 

Program powożenia pokazowego (podstawowy):

1.  A - C   wjazd kłusem roboczym  i w C  w prawo
2.  K-E     przejście do stępa roboczego
3.  E        zmiana kierunku
4.  B        w lewo
5.  B-M     kłus
6.  E        duże koło
7.  F-M     kłus z większą akcją
8.  H        zmiana kierunku
9.   K-H    kłus z większą akcją
10.  B      duże koło
11.  E      duże koło z obniżeniem i wydłużeniem szyi, między E and H skrócic wodze
12.  M      zmiana kierunku i między M i X przejście do stępa
13.  A      obrót i w X zatrzymanie

Program powożenia pokazowego:

1. Wjazd kłusem roboczym w prawo
2. Na długiej ścianie zwrot i zatrzymanie na linii A-C
3. Ruszenie kłusem w prawo
4. Dwukrotnie na ujeżdżalni zmiana kierunku po przekątnej, zmiana kierunku i w lewo ponownie dwukrotna zmiana kierunku po przekątnej ujeżdżalni
5. Na długiej ścianie ujeżdżalni zwrot i zatrzymanie na linii A-C
Opuścić ring w kłusie przez punkt A

Ocena:

  • Stęp (praca kończyn, długość wykroku, rytm i regularność)
  • Kłus (wykrok, impuls, rytm i regularność)
  • Równowaga (zdolność do rozłożenia ciężaru ciała z optymalnym przeniesieniem części masy na tył)
  • Postawa (uniesienie przodu ciała konia, mocne podstawienie zadu, wysokie ułożenie głowy i szy oraz katy)
  • Elastyczność (praca mięśni)
  • Przejścia (płynność zmiany chodów, zachowanie równowagi i impulsu)
  • Impuls (chęć do ruchu naprzód, posłuszeństwo)

Ocena testu zaprzęgowego:

 stęp   kłus   kłus   kłus  równowaga  przód   elastyczność  impuls   suma
 

 przednie

kończyny

 tylne

kończyny

 moment

zawieszenia

 samoniesienie        
 1x 2x  2x  1x  2x  1x  1x  1x  

 

 
 
 
 
 
 
Suma: 110 punktów

 

Szczegółowe wyjaśnienia:

Stęp:

Step jest chodem kroczącym, z regularnymi wyraźnie zaznaczonymi czterema uderzeniami kopyt o ziemię i równymi odstępami pomiędzy nimi. Ruch konia w stępie powinien odbywać się płynnie od tyłu do przodu. Kończyny znajdujące się po tej samej stronie powinny wyraźnie tworzyć w ruchu rozpoznawalny przez moment kształt litery V.

Podczas testu IBOP wymagany jest jedynie stęp pośredni. W tym ruchu koń porusza się naturalnie i energicznie, w rozluźnieniu, równomiernymi i zdecydowanymi krokami, przy czym ślady pozostawione przez kopyta tylnych kończyn wypadają przed śladami kopyt kończyn przednich. Wizerunek konia w stępie pośrednim powinien być spokojny i zarazem aktywny. Najważniejszym parametrem jest regularność. Oceniane są ponadto giętkość, krycie terenu, aktywność i rozluźnienie. W stępie pośrednim zawodnik utrzymuje lekki, miękki i stały kontakt z pyskiem, pozwalając na naturalny ruch głowy oraz utrzymując niewielkie zgięcie w potylicy.

Kłus:

Kłus jest chodem dwutaktowym. W kłusie w fazie podparcia znajdują się naprzemiennie kończyny po przekątnej rozdzielone fazą zawieszenia. Kłus powinien charakteryzować się swobodą, aktywnością i regularnością kroków.

Podczas testu IBOP wymagany jest kłus roboczy i pośredni.

W kłusie roboczym koń powinien poruszać się w równowadze, być postawiony na pomoce, poruszać sie z tendencja do przodu równymi elastycznymi krokami i przy aktywnej pracy stawów skokowych. Określenie „aktywna praca stawów skokowych”
podkreśla ważność impulsu pochodzącego z aktywności tylnych kończyn.

Kłus pośredni plasuje się pomiędzy kłusem roboczym a wyciągniętym, przy czym jest bardziej okrągły aniżeli ten ostatni i bez spieszenia. Koń porusza sie z wyraźną tendencją do ruchu naprzód z wydłużeniem wykroków oraz linii ciała oraz z impulsem pochodzącym od zadu. Jeździec pozwala koniowi na nieznaczne wysunięcie głowy przed pion w porównaniu do kłusa roboczego, z nieznacznym obniżeniem głowy i szyi. W kłusie pośrednim kroki powinny być regularne, a całość ruchu w równowadze i bez usztywnienia. Koń w ten sposób kryje większą ilość terenu z zachowaniem niezmiennego tempa.

Jakość kłusa ocenia sie uwzględniając regularność i elastyczność kroków, kadencję i impuls, pracę tylnich kończyn. Jakość chodu wynika z rozluźnienia grzbietu i dobrego zaangażowania zadu oraz zdolności do utrzymania tego samego rytmu i naturalnej równowagi we wszystkich rodzajach kłusa.

Galop:

Galop jest chodem trójtaktowym. Galop powinien charakteryzować sie lekkością, kadencją i regularnością. Przejścia do galopu powinny odbywać się bez wahania.

Podczas testu IBOP wymagany jest galop roboczy i kilka kroków pośredniego.

Galop roboczy zajmuje miejsce pomiędzy galopem zebranym a pośrednim i jest to podstawowy rodzaj galopu. Koń powinien pokazać naturalną równowagę będąc postawionym na pomoce, poruszać sie z tendencją do przodu, lekkimi i aktywnymi skokami, z dobrą pracą zadu. Określenie „dobra praca zadu” podkreśla wagę impulsu pochodzącego z aktywnych kończyn tylnych. Obszerność skoków galopu jest równa mniej więcej jednej długości konia.

W galopie pośrednim są wymagane dłuższe, bardziej obszerne skoki galopu (w porównaniu z galopem roboczym) i odpowiednie zwiększenie ram bez utraty równowagi i taktu. Zawodnik pozwala koniowi postawionemu na pomocach na nieznaczne wysunięcie głowy przed pion w przód i jednocześnie na nieznaczne obniżenie głowy i szyi.

Jakość galopu jest oceniana na podstawie regularności i lekkości skoków, wyniosłości (tendencja „do góry”) i kadencji, wynikających z przyjęcia kiełzna przy zachowaniu rozluźnienia w potylicy, z zaangażowania tylnych kończyn i aktywności zadu. Ponadto oceniana jest umiejętność utrzymania rytmu i zachowania naturalnej równowagi, również przy przejściu z jednego rodzaju galopu do drugiego. Koń powinien być wyprostowany na linii prostej i prawidłowo zgięty na łukach.

Równowaga:

Określa zdolność konia do rozłożenia ciężaru ciała odpowiednio na wszystkie kończyny zgodnie z ich ruchem w danym chodzie. W zależności od stopnia wytrenowania konia zad musi przejąć większą cześć ciężaru ciała a tym samym odciążyć przód. W czasie ruchu oraz wykonywania ćwiczeń koń musi pozostawać w niezmienionej równowadze i rozluźnieniu zachowując rytmiczność kroków oraz podstawienie zadu.

Elastyczność:

Elastyczność czyli łatwość z jaką koń porusza się na łukach. Koń powinien wykazywać dobrą giętkość boczną oraz elastyczność mięśni bez niepożądanego napięcia czy oporu kręgosłupa i stawów pozostając zdolnym do utrzymania niezmienionego rytmu w ruchu.

Przejścia:

Zatrzymania, zmiany chodów i zróżnicowanie tempa w obrębie danego chodu (kłus roboczy - kłus pośredni, galop roboczy - galop pośredni). Przejścia powinny być wykonane wyraźnie, z utrzymaniem tego samego rytmu i kadencji. Koń powinien pozostać lekki w ręku, spokojny i utrzymujący poprawna postawę. Zwraca się ponadto uwagę na zachowanie impulsu, rozpoczęcie przejścia w kierunku od zadu do przodu, przyjęcie wędzidła. Przejścia z chodów roboczych do pośrendnich muszą być wyraźne i następować poprzez wydłużenie wykroku, co umożliwione jest gdy szyja konia nieco się wydłuży w przód. W przypadku testu IBOP przejścia mają charakter progresywny a jeździec ma więcej czasu na przygotowanie konia do zmiany chodu/tempa. Przejście nie musi być wykonane w ściśle określonym miejscu (literze), ponieważ nacisk kładziony jest na jakość a nie na dokładność.

Impuls:

Indukowana i kontrolowana przez jeźdźca chęć konia do ruchu naprzód. Kontroli muszą podlegać stopień energii i dążność do ruchu naprzód prowadzące do zmiany chodu/tempa. Ocenie podlega kontrolowana przez jeźdźca energia wytwarzana przez zad konia i prowadząca do większego zebrania konia (podstawienia zadu). Należy pamiętać, iż zwiększenie szybkości nie oznacza zwiększonego impulsu, a powoduje spłaszczenie chodów.

Kłus w próbie powożenia pokazowego:

Praca kończyn w kłusie powinna być swobodna, aktywna i regularna. W porównaniu do prób wierzchowej i zaprzęgowej tutaj kłus powinien charakteryzować się dłużej trwającym momentem zawieszenia, dłuższym wykrokiem przednich kończyn, wyżej podciąganych pod brzuch kończyn tylnych, aktywniejszą ich pracą oraz głębszym wkraczaniem pod kłodę. Dzięki spełnieniu powyższych założeń kłus staje się lżejszy i jeszcze wyraźniejsze jest uniesienie przodu konia. Koń powinien nieść się dumnie.

Praca kończyn tylnych w próbie powożenia pokazowego:

Stopień w jakim koń unosi swoją kończynę do poziomej pozycji, siła oderwania tylnej kończyny od ziemi oraz jej wykrok w przód. Koń kryje za pomocą tylnych kończyn dużo ziemi, tylne kopyto stawiane jest dużo przed śladem zostawionym przez przednie. Stawy kończyny wykazują dobrą elastyczność.

Praca kończyn przednich w próbie powożenia pokazowego:

Stopnień w jakim kończyna przednia unoszona jest w górę i w przód powinien być znaczny. Koń powinien maksymalnie możliwie prostować przednią kończynę. Kończyna z fazy uniesienia nie może po prostu opaść, musi być przeniesiona możliwie jak najdalej wprzód.

Moment zawieszenia w próbie powożenia pokazowego:

To czas w którym następuje zmiana pracujących po przekątnej kończyn kiedy żadna z kończyn nie dotyka ziemi. Moment zawieszenia powinien pochodzić z opóźnienia i elastyczności pracy tylnych kończyn a nie z tempa etc. Pownien być wyraźniejszy niż w innych próbach.

Przód konia w próbie powożenia pokazowego:

Postawa w kłusie jest wynikiem dumnie uniesionej głowy i szyi konia, ustawienie szyi powinno być niemal pionowe w stosunku do kłody ale przy tym także szyja musi być mocno wygięta tak aby kość nosa była prostopadła do podłoża (jak w mocnym zebraniu konia). Oceniany jest kształt i wydłużenie szyi, położenie szyi i głowy.

Dodatkowe informacje i wyjaśnienia:

Zmiany kierunku:

Przy zmianie kierunku koń powinien dostosować swoje zgięcie do krzywizny linii, po której się porusza, będąc rozluźnionym i reagującym na żądania jeźdźca bez oporu lub zmiany chodu, rytmu czy tempa.

Żucie z reki:

Żucie z ręki jest sprawdzianem równowagi, giętkości, posłuszeństwa i rozluźnienia konia. Podczas prawidłowo wykonanego żucia z ręki koń obniża szyję i wysuwa ją do przodu przy utrzymaniu stałej, elastycznej łączności z ręką jeźdźca. Rytm chodu musi być utrzymany, a koń powinien pokazać swobodę łopatek i dobrze zaangażowany zad. Podczas skracania wodzy, koń musi akceptować kontakt bez oporu w pysku, z przepuszczalną potylicą.

Źródła: KFPS, FEI, PZJ

©  Copyright by Izabela Grzonka

 

Newsletter

Zapisz się, aby otrzymywać bieżące informacje wprost na swój adres e-mail.

Możesz nam zaufać, nigdy nie wysyłamy spamu. W każdej chwili możesz też zrezygnować z otrzymywania maili od nas.

Polecamy

Nasi partnerzy i przyjaciele

 

  • kfps logo
  • dar mar

Uwaga: korzystanie ze strony ZHKFwP oznacza zgodę na wykorzystywanie plików cookies.