Jedną ze znanych i problematycznych wad, które dotykają koni fryzyjskich jest opadająca górna linia szyi ( FC – Fallen Crest )
Od początku 2014 roku występowanie tej wady będzie miało wpływ na ocenę prezentowanych podczas przeglądu koni, ponieważ uznano, że opadająca linia górna szyi jest znaczącą, a wręcz dyskwalifikującą wada eksterieru konia. Królewski Związek FPS określił przepisy dotyczące oceny tej wady. Wytyczne te zapewniają spójność procedury oceny koni fryzyjskich przez sędziów na całym świecie.
Zgodnie z nowo wprowadzonymi przepisami można wyróżnić trzy stopnie zaawansowania FC:
- Górna linia szyi układająca się w literę C (C-line),
- Górna linia szyi układająca się w literę S (S – line),
- Całkowicie opadająca lub złamana górna linia szyi – jest to najbardziej zaawansowany stopień omawianej wady.
Wspomniane stopnie FC zostały odpowiednio dopasowane do kryteriów oceny poszczególnych grup koni: od źrebią po klacze starsze i ogiery. Wpływ wady na ocenę zależy od jej stopnia zaawansowania i od wieku ocenianego zwierzęcia. Na przykład u starszych klaczy FC będzie miało mniejsze znaczenie niż u klaczy młodszych. W przypadku ogierów Vb starszych niż 3 lata, które posiadają uwidocznioną opadającą górną linię szyi, następuje automatyczne wykluczenie ich z możliwości konkurowania o tytuł reproduktora i wpis do głównego rejestru Stb.
Zgodnie ze słowami inspektora KFPS p. Jaapa Boersma niezbędne było określenie wytycznych oceny omawianej wady, co nie znaczy, że koń, u którego FC występuje będzie oceniany inaczej lub bardziej surowo. Tym bardziej, że zjawisko to występuje z wiekiem a sędziowie mają zazwyczaj do czynienia z młodymi zwierzętami, u których opadająca górna linia szui jeszcze nie wystąpiła. Jest to cecha, która rzadko się zdarza i szacuje się, że dotyka mniej niż 1 % koni prezentowanych na przeglądach hodowlanych.
Należy jednak podkreślić, że jest to wada występująca u osobników spokrewnionych ze sobą, dlatego też można pokusić się o stwierdzenie, że jest to zjawisko uwarunkowane genetycznie.
Zgodnie z opinią Walinga Haytema lekarza weterynarii i członka komisy hodowlanej KFPS u niektórych osobników, wraz z wiekiem występuje niestabilność, czasem spadająca, a nawet złamana linia górna szyi, a ponieważ do tej pory był to problem nie do końca zbadany nie można w 100% powiedzieć co warunkuje wystąpienie tej wady. Uważa się, że możliwe są dwa czynniki:
- Może być to związane z wystąpieniem stanu zapalnego tkanki tłuszczowej (steatitis) w młodym wieku, czego następstwem jest tworzenie się tkanki łącznej w miejscu gdzie choroba wystąpiła. Skłonność do opadania górnej linii szyi objawi się wówczas w starszym wieku kiedy tkanka łączna będzie traciła elastyczność. Zapalenie tkanki tłuszczowej może pojawić się u osobników o słabej aktywności przeciwutleniaczy, co związane jest z dietą ubogą w witaminę E i selen.
- OTYŁOŚĆ U KONI!!!!, a co za tym idzie znaczne pokłady tkanki tłuszczowej odkładającej się na grzbiecie i karku konia. Po utracie zbędnych kilogramów (trening, zmiana diety) tkanka tłuszczowa w tych miejscach zanika i występuje ujawnienie omawianej wady.
Nie jest wykluczone, że genetyczna skłonność do FC nie ujawni się bez wystąpienia jednego lub oby z wymienionych czynników. Oznacza to, że koń może odziedziczyć skłonność do opadania górnej linii szyi ale dopóki będzie prawidłowo żywiony i trenowany, co zapobiegnie otyłości oraz zapaleniu tkanki tłuszczowej, dopóty wada nie ujawni się.
Podsumowując opadająca górna linia szyi nie stanowi zagrożenia dla życia konia, ani nie wpływa w żaden sposób na jego wydajność, jednak jest to niepożądana cecha eksterieru, którą KFPS postanowił brać pod uwagę w ocenianiu koni. Wprowadzenie wytycznych odnośnie FC do oceny jest o tyle trudne o ile cecha ujawnia się zazwyczaj u koni starszych, czyli takich które raczej rzadko poddawane są ponownej ocenie, a dzięki odpowiedniemu treningowi i diecie może nigdy się nie ujawnić.
Napisała Natalia Dąbek na podstawie artykułu „ Fallen Crest: How to Deal with it?” Phryso juni 2013